Hablullah [11]
Hablullah[12], Allah'ın ipi anlamındadır. Allah-u Teâlâ'ya kavuşma sebebi olan delil ve vasıta demektir. Kur'ân, Allah'ın emrini yerine getirme ve cemaat, ihlas, İslâm, Allah'a söz verme Allah'ın emri diye tefsir edilmiştir. [13] (İ’tesemtu bihablihi): Bir kişinin kopmayacağından emin olduğu sağlam bir ipe tutunarak yüksek bir yerden (o iple) aşağı inmesine temsil olabilir veya habl/ip, ahdi için; i'tisam/tutunmak da ahde güvene istiare olabilir. Ya da habl'in kendisine en münasip olana istiaresi için terşih (sözü özlü söyleme sanatı) olabilir. (Ayetin) Anlamı Allah'tan yardım dileme ve ona güvenme hususunda bir araya gelin, ondan ayrılmayın. Ya da kullarına verdiği ahde tutunmak üzere bir araya gelin ki o (ahd), iman ve taattir. Veya O'nun kitabına (tutunmak üzere bir araya gelin). Zemahşeri bu yorumunu Resulullah (as)dan gelen meşhur "Kur'an Allah'ın sağlam ipidir/habl"...[14] şeklindeki hadisle güçlendirmiştir. [15] (Va'tesimu bihabli’llahi cemi'en): Allah'ın dinine ve Kur'an'a tutunun, diyor. Sünnet ve hidayet yoluna tutunun (anlamında olduğu da) söyleniyor. (Va'tesimu bihabli'llahi cemi'en): Yani yardımı kabile ve aşiretlerden değil Allah'tan isteyin. (Va'tesimu bihabli'llahi cemi'en): Çıkmazda olduğunuz konuları Allah'ın kitabına havale ediniz. Allah'ın, "bir şeyde anlaşmazlığa düşerseniz onu Allah ve Resulü'ne havale ediniz." [16] sözü gibi. Hükemadan bir kısmı şöyle demiş: Dünyadaki kişinin durumu, içinde her türlü afetin bulunduğu bir kuyuya düşen ve ondan çıkması, afetlerinden kurtulması ancak sağlam bir iple mümkün olabilen kişinin durumuna benzer. Aynen bu şekilde, dünya zorluk yurdudur ve onda afetlerin her türlüsü vardır. Sağlam bir ipe tutunmaktan başka ondan kurtuluşa giden yol yoktur ki bu (yol) Allah'ın kitabıdır. [17] Habl... : Ulaşma ve kendisiyle bir şeye ulaşılan her şey için istiare kılınmıştır. Aziz ve Celil olan Allah; (va'tesimu bihabli'llahi cemi'en) demiştir: Onun ipi/habl kendisine tutunduğunda seni onun civarına götürecek olan Kur'an, akıl ve bunların dışmdakilerle beraber ona ulaşılan şeydir. Ahde de "habl" denir... [18] (Va'tesimu hihabli'llahi): Yani Allah'ın ahdine (tutununuz ki) bu Kur'an’dır [19] Topluca Kur'an'a ve İslam dinine tutunun ve cahiliyyede olduğu gibi bölünmeyin, [20] Allah'ın dinine ve kitabına toptan sarılın... "Allah'ın ipine sarılınız"... Bu cümlede istiare-i tasrihiyye yoluyla Kur'an-ı Kerim ipe benzetilmiştir. Müşebbeh'ün bih olan habl kelimesi, Müşebbeh olan Kur'an kelimesi yerinde müstear olarak kullanılmıştır. Benzetme yönü ise, her ikisinin de kurtuluş vesilesi olmasıdır. [21] Müfessirlerin "hablullah" ile ilgili değerlendirmelerini şöylece toparlamak mümkündür: a- Allah'ın dini b- Allah'ın kitabı c- Allah'ın ahdi d- Sünnet e- Hidayet vb. Kur'an tercümelerine baktığımızda, genelinde, bu terkibin muhtemel anlamlarından hiçbirine işaret edilmeden lafzi anlamıyla tercüme edildiğini görüyoruz: Al-i İmran: 3/103 üzerinde durulacaktır: Elmalı: Allah'ın ipine ... Ebu Said el-Hudri'den rivayet olunduğu üzere Hz. Peygamber şöyle buyurmuştur: “ Semadan arza indirilmiş olan hablullah (Allah'ın ipi) Allah'ın kitabıdır. Çantay: Allah'ın ipine ... Kur'an-ı Kerim'e, Allah'ın dinine, Allah için ihlasa, Allah'ın emrine, Allah'a itaate... D.İ.B.: Allah'ın ipine ... Bilmen: Allah'ın ipine ... Yavuz: Allah'ın dinine (Şeriatına) ... Davudoğlu: Allah'ın) ipine (Kur'an'a) ... Ateş; Allah'ın ipine... Bulaç: Allah'ın ipine ... T.D.V.: Allah'ın ipine (İslam'a) ... Y. Öztürk : Allah'ın ipine... Atay: Allah'ın andına ... A. Öztürk Allah'ın ipine ... Koçyiğit: Allah'ın ipine... Hizmetli: Allah'ın ipine ... Varol: Allah'ın ipine ... Piriş: Allah'ın ipine ... Merhum Elmalı ve Çantay'ın ilgili açıklamaları konunun anlaşılmasının önündeki engelleri bertaraf etmesi açısından son derece önemli ve yerindedir. Yavuz ve Atay "Hablullah"ın deyimsel anlamını doğrudan meallerine yansıtmışlar ki en doğrusu bizce budur. Davudoğlu ve T.D.V.'nin parantez içi ifadeleri de yine Hablullah’ı açıklamaya yönelik faydalı çabalar olarak değerlendirilmelidir. Bunların dışında kalan zatların tercümeleri bizce: "Hablullah'ın niteliğine ilişkin herhangi bir emare içermediği için eksiktir. Çünkü "Allah'ın ipi"yle kasdolunan şeyin anlaşılması, İslam ve Kur'an kültürüyle belli ölçüde bir aşinalık gerektirir. Böyle bir aşinalığı olmayan veya İslami terminolojiye tamamiyle yabancı olan birileri için "Allah'ın ipi"nin ne tür bir şey olduğu herhalde anlaşılmayacaktır. Allah'ın insanlığa gönderdiği Kur'an'ı biz de insanlık için anlaşılır kılmak istiyorsak, anlaşılmasını engelleyecek herşeyi ortadan kaldırmaya çalışmalıyız. Netice olarak Hablullah”ın aşağıdaki şekillerde tercüme edilebileceğini belirtmek istiyoruz: “Allah'ın dini “Allah'ın kitabı veya Kur'an “Allah'ın ahdi vb. Örnek Al-i İmran :3/103 Topluca Allah'ın kitabına sanlın ve ayrılmayın.[22]
16.02.2009 tarihinden beri 3925 defa okundu. Son takip: 30.04.2024 - 08:08
e-posta adresimize mail atabilirsiniz.